งบแสดงฐานะการเงิน

               งบแสดงฐานะการเงิน (Statement of Financial Position) หรือ งบดุล (Balance Sheet) 
               คือ รายงานทางการเงินที่สำคัญ แสดงให้เห็นถึง ฐานะทางการเงินของกิจการ ณ วันใดวันหนึ่ง โดยจะประกอบด้วยข้อมูลหลัก 3 ส่วน ได้แก่
               1. สินทรัพย์ (Assets)  คือ สิ่งที่กิจการเป็นเจ้าของและมีมูลค่าทางเศรษฐกิจ สามารถนำไปใช้ประโยชน์ในอนาคตได้ เช่น เงินสด, ลูกหนี้, สินค้าคงเหลือ, ที่ดิน, อาคาร, อุปกรณ์
               2. หนี้สิน (Liabilities)  คือ ภาระผูกพันที่กิจการจะต้องชำระคืนในอนาคต เช่น เจ้าหนี้, เงินกู้ยืม, ค่าใช้จ่ายค้างจ่าย
               3. ส่วนของเจ้าของ (Equity)  คือ ส่วนที่เหลือของสินทรัพย์หลังจากหักหนี้สินออกไปแล้ว ซึ่งก็คือ เงินลงทุน รวมถึงกำไรสะสมของกิจการ

               ความสัมพันธ์ทางสมการทางบัญชีที่สำคัญ คือ  "สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ"
               งบแสดงฐานะการเงิน จะช่วยประเมินสภาพคล่อง ความมั่นคง และความสามารถในการชำระหนี้ของกิจการได้ ณ เวลาหนึ่งๆ

(ขอขอบคุณภาพจาก https://www.myaccount-cloud.com/)

งบกำไรขาดทุน

                 งบกำไรขาดทุน (Income Statement) , งบผลการดำเนินงาน (Statement of Operations) , งบรายได้และค่าใช้จ่าย (Statement of Revenue and Expense) 
                 คือ รายงานทางการเงินที่แสดงผลการดำเนินงานของกิจการในช่วงระยะเวลาหนึ่ง ๆ เพื่อให้เห็นว่ากิจการมีกำไรหรือขาดทุนจากการดำเนินงานปกติ หรือธุรกิจมีรายได้เข้ามา และมีค่าใช้จ่ายออกไป เป็นจำนวนเท่าใดในช่วงเวลาที่กำหนด อาจจะเป็นช่วงเวลา 3 เดือน (ไตรมาส) 6 เดือน (ครึ่งปี) หรือ 1 ปี 
                 ทั้งนี้ เพื่อประเมินประสิทธิภาพการดำเนินงาน ผู้ใช้งบการเงินสามารถนำข้อมูลไปวิเคราะห์ว่ากิจการบริหารจัดการรายได้และค่าใช้จ่ายได้ดีเพียงใด และเพื่อเป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจเกี่ยวกับการลงทุน การให้สินเชื่อ หรือการวางแผนธุรกิจในอนาคต

                 องค์ประกอบหลักของงบกำไรขาดทุน ประกอบด้วย 3 ส่วน ดังนี้
                 1. รายได้ (Revenues) เช่น รายได้จากการขายสินค้า หรือรายได้จากการให้บริการ รวมถึงรายได้อื่น ๆ ที่ไม่ได้เกิดจากการดำเนินงานหลักโดยตรง เช่น รายได้ดอกเบี้ย หรือรายได้ค่าเช่า
                 2. ค่าใช้จ่าย (Expenses) เพื่อให้ได้มาซึ่งรายได้ ประกอบด้วย ต้นทุนขาย (Cost of Goods Sold/Cost of Services) ที่ใช้ในการผลิตสินค้าหรือบริการที่ขาย เช่น ต้นทุนวัตถุดิบ ค่าแรงงานผลิต รวมทั้งค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร (Selling and Administrative Expenses) เช่น เงินเดือนพนักงาน ค่าเช่า ค่าโฆษณา ค่าเสื่อมราคา ตลอดจนค่าใช้จ่ายอื่น ๆ เช่น ดอกเบี้ยจ่าย หรือขาดทุนจากการขายสินทรัพย์
                3. กำไรหรือขาดทุนสุทธิ (Net Income or Net Loss) เป็น ผลลัพธ์สุดท้ายที่ได้จากการนำรายได้ทั้งหมดมาหักลบด้วยค่าใช้จ่ายทั้งหมด จะได้ผลลัพธ์คือ กำไรสุทธิ (Net Income) หรือ ขาดทุนสุทธิ (Net Loss)

                รูปแบบงบกำไรขาดทุน มี 2 รูปแบบ คือ
                1. แบบขั้นเดียว (Single-Step Income Statement) คือ รวมรายได้ และรวมค่าใช้จ่าย ทุกประเภทไว้ด้วยกัน 
                2. แบบหลายขั้น (Multi-Step Income Statement) คือ แสดงรายละเอียดของรายได้และค่าใช้จ่ายแยกเป็นหมวดหมู่ย่อย ๆ และมีการคำนวณกำไรขั้นต้น กำไรจากการดำเนินงาน ก่อนที่จะไปถึงกำไรสุทธิ ซึ่งมีความซับซ้อนกว่า เพื่อให้ข้อมูลที่มีประโยชน์ต่อการวิเคราะห์มากขึ้น

(ขอขอบคุณภาพตัวอย่างจาก https://tanateauditor.com/income-statement/)

งบทดลอง

             งบทดลอง (Trial Balance) คือ รายงานที่รวบรวมยอดคงเหลือของบัญชีแยกประเภททั้งหมด ณ วันใดวันหนึ่ง เพื่อพิสูจน์ความสมดุลของผลรวมยอดคงเหลือด้านเดบิตและด้านเครดิต เพื่อตรวจสอบว่า รายการที่เราบันทึกไว้ในสมุดบัญชีต่าง ๆ นั้น ถูกต้องและสมดุลกันหรือไม่ โดยหลักการบัญชีคู่ จะต้องมีการบันทึกทั้งด้านเดบิตและเครดิตด้วยจำนวนเงินที่เท่ากันเสมอ จึงช่วยให้แน่ใจว่าระบบบัญชีของเราไม่มีข้อผิดพลาดเบื้องต้นเกิดขึ้น ซึ่งยอดคงเหลือในงบทดลองจะถูกนำไปใช้ในการจัดทำงบการเงินที่สำคัญ เช่น งบกำไรขาดทุน และงบแสดงฐานะการเงิน 
             โดยทั่วไป งบทดลองจะประกอบด้วย
             1. ชื่อบัญชี  เป็นรายการของบัญชีทั้งหมดที่มีในสมุดแยกประเภท เช่น เงินสด, ลูกหนี้, เจ้าหนี้, ทุน, รายได้, ค่าใช้จ่าย เป็นต้น
             2. เลขที่บัญชี  ได้แก่ รหัสของบัญชี (บางครั้งอาจไม่มี)
             3. ยอดคงเหลือด้านเดบิต  มีลักษณะเป็นสินทรัพย์ กับ ค่าใช้จ่าย
             4. ยอดคงเหลือด้านเครดิต  มีลักษณะเป็นหนี้สิน, ส่วนของเจ้าของ (ทุน) กับ รายได้      

             ภายใต้สมการ คือ “สินทรัพย์ = หนี้สิน + ส่วนของเจ้าของ(ทุน)”

             การจำแนกประเภทบัญชี  มี 5 ประเภท
             1. สินทรัพย์  เช่น เงินสด เงินฝากธนาคาร ลูกหนี้ ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ วัสดุในการซ่อม ดอกเบี้ยค้างรับ เครื่องใช้สำนักงาน 
             2. หนี้สิน  เช่น เจ้าหนี้ รายได้ค่าบริการรับล่วงหน้า เงินเดือนค่าแรงค้างจ่าย ค่าโทรศัพท์ค้างจ่าย ค่าไฟฟ้าค้างจ่าย
             3. ส่วนของเจ้าของ  เช่น ทุน เบิกใช้ส่วนตัว กำไรขาดทุน 
             4. รายได้  เช่น รายได้ค่าบริการ ดอกเบี้ยรับ 
             5. ค่าใช้จ่าย  เช่น เงินเดือนค่าแรง ค่าเช่า ค่าน้ำค่าไฟฟ้า ค่าโทรศัพท์

รายงานข้อมูลทางการเงิน

ให้สหกรณ์จัดเก็บและรายงานข้อมูลทางการเงินของสหกรณ์ต่อนายทะเบียนสหกรณ์ ดังต่อไปนี้
     (๑) งบแสดงฐานะทางการเงิน
     (๒) งบกำไรขาดทุน
     (๓) งบทดลอง

           (๓.๑) งบทดลอง 

           (๓.๒) งบทดลอง (สหกรณ์สินทรัพย์ต่ำกว่า ๕๐ ล้านบาท) 

     (๔) การลงทุนในหลักทรัพย์

     (๕) ลูกหนี้เงินให้กู้ยืมและการฝากเงิน

           (๕.๑) ข้อกำหนดและเงื่อนไขการให้เงินกู้ยืม 

           (๕.๒) ลูกหนี้เงินให้กู้ยืมและการฝากเงิน (สถาบัน) 

           (๕.๓) ลูกหนี้เงินให้กู้ยืมรายใหญ๋ (รายบุคคล) 

     (๖) เจ้าหนี้เงินกู้และผู้ฝากเงิน

           (๖.๑) การรับฝากเงินและการออกตั๋วสัญญาใช้เงิน 

           (๖.๒) เจ้าหนี้เงินกู้และผู้ฝากเงิน (สถาบัน) 

           (๖.๓) เจ้าหนี้เงินกู้และผู้ฝากรายใหญ่ (รายบุคคล) 

     (๗) การดำรงสินทรัพย์สภาพคล่อง

     (๘) ฐานะสภาพคล่องสุทธิ
     (๙) รายงานการก่อหนี้
    (๑๐) การจัดชั้นสินทรัพย์และการกันเงินสำรอง

           (๑๐.๑) การจัดชั้นสินทรัพย์และการกันเงินสำรอง (สหกรณ์ที่หักชำระหนี้ ณ ที่จ่าย) 

           (๑๐.๒) การจัดชั้นสินทรัพย์และการกันเงินสำรอง (สหกรณ์ที่ไม่หักชำระหนี้ ณ ที่จ่าย) 

    (๑๑) รายงานการสอบทานหนี้

           (๑๑.๑) แผนการสอบทานหนี้ 

           (๑๑.๒) ผลการสอบทานหนี้ 

    (๑๒) การดำรงเงินกองทุน

    (๑๓) แบบรายงานคุณภาพลูกหนี้เงินให้กู้ยืม

            (๑๓.๑) แบบรายงานคุณภาพลูกหนี้เงินให้กู้ยืม 

            (๑๓.๒)  แบบรายงานคุณภาพลูกหนี้เงินให้กู้ยืม (สหกรณ์สินทรัพย์ต่ำกว่า ๕๐ ล้านบาท) 

    (๑๔) รายงานอื่นตามที่นายทะเบียนสหกรณ์ประกาศกำหนด (การจัดสรรกำไรสุทธิประจำปี)

(อ้างอิง กฎกระทรวง การดำเนินงานและการกำกับดูแลสหกรณ์ออมทรัพย์และสหกรณ์เครดิตยูเนี่ยน พ.ศ ๒๕๖๔ หมวด ๕  การบัญชีและการรายงานข้อมูล ข้อ ๒๕ , ประกาศนายทะเบียน เรื่อง การจัดเก็บและการรายงานข้อมูลทางการเงินของสหกรณ์ออมทรัพย์และสหกรณ์เครดิตยูเนี่ยน พ.ศ ๒๕๖๘ ข้อ ๕)