งบกำไรขาดทุน (Income Statement) , งบผลการดำเนินงาน (Statement of Operations) , งบรายได้และค่าใช้จ่าย (Statement of Revenue and Expense)
คือ รายงานทางการเงินที่แสดงผลการดำเนินงานของกิจการในช่วงระยะเวลาหนึ่ง ๆ เพื่อให้เห็นว่ากิจการมีกำไรหรือขาดทุนจากการดำเนินงานปกติ หรือธุรกิจมีรายได้เข้ามา และมีค่าใช้จ่ายออกไป เป็นจำนวนเท่าใดในช่วงเวลาที่กำหนด อาจจะเป็นช่วงเวลา 3 เดือน (ไตรมาส) 6 เดือน (ครึ่งปี) หรือ 1 ปี
ทั้งนี้ เพื่อประเมินประสิทธิภาพการดำเนินงาน ผู้ใช้งบการเงินสามารถนำข้อมูลไปวิเคราะห์ว่ากิจการบริหารจัดการรายได้และค่าใช้จ่ายได้ดีเพียงใด และเพื่อเป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจเกี่ยวกับการลงทุน การให้สินเชื่อ หรือการวางแผนธุรกิจในอนาคต
คือ รายงานทางการเงินที่แสดงผลการดำเนินงานของกิจการในช่วงระยะเวลาหนึ่ง ๆ เพื่อให้เห็นว่ากิจการมีกำไรหรือขาดทุนจากการดำเนินงานปกติ หรือธุรกิจมีรายได้เข้ามา และมีค่าใช้จ่ายออกไป เป็นจำนวนเท่าใดในช่วงเวลาที่กำหนด อาจจะเป็นช่วงเวลา 3 เดือน (ไตรมาส) 6 เดือน (ครึ่งปี) หรือ 1 ปี
ทั้งนี้ เพื่อประเมินประสิทธิภาพการดำเนินงาน ผู้ใช้งบการเงินสามารถนำข้อมูลไปวิเคราะห์ว่ากิจการบริหารจัดการรายได้และค่าใช้จ่ายได้ดีเพียงใด และเพื่อเป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจเกี่ยวกับการลงทุน การให้สินเชื่อ หรือการวางแผนธุรกิจในอนาคต
องค์ประกอบหลักของงบกำไรขาดทุน ประกอบด้วย 3 ส่วน ดังนี้
1. รายได้ (Revenues) เช่น รายได้จากการขายสินค้า หรือรายได้จากการให้บริการ รวมถึงรายได้อื่น ๆ ที่ไม่ได้เกิดจากการดำเนินงานหลักโดยตรง เช่น รายได้ดอกเบี้ย หรือรายได้ค่าเช่า
2. ค่าใช้จ่าย (Expenses) เพื่อให้ได้มาซึ่งรายได้ ประกอบด้วย ต้นทุนขาย (Cost of Goods Sold/Cost of Services) ที่ใช้ในการผลิตสินค้าหรือบริการที่ขาย เช่น ต้นทุนวัตถุดิบ ค่าแรงงานผลิต รวมทั้งค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร (Selling and Administrative Expenses) เช่น เงินเดือนพนักงาน ค่าเช่า ค่าโฆษณา ค่าเสื่อมราคา ตลอดจนค่าใช้จ่ายอื่น ๆ เช่น ดอกเบี้ยจ่าย หรือขาดทุนจากการขายสินทรัพย์
3. กำไรหรือขาดทุนสุทธิ (Net Income or Net Loss) เป็น ผลลัพธ์สุดท้ายที่ได้จากการนำรายได้ทั้งหมดมาหักลบด้วยค่าใช้จ่ายทั้งหมด จะได้ผลลัพธ์คือ กำไรสุทธิ (Net Income) หรือ ขาดทุนสุทธิ (Net Loss)
1. รายได้ (Revenues) เช่น รายได้จากการขายสินค้า หรือรายได้จากการให้บริการ รวมถึงรายได้อื่น ๆ ที่ไม่ได้เกิดจากการดำเนินงานหลักโดยตรง เช่น รายได้ดอกเบี้ย หรือรายได้ค่าเช่า
2. ค่าใช้จ่าย (Expenses) เพื่อให้ได้มาซึ่งรายได้ ประกอบด้วย ต้นทุนขาย (Cost of Goods Sold/Cost of Services) ที่ใช้ในการผลิตสินค้าหรือบริการที่ขาย เช่น ต้นทุนวัตถุดิบ ค่าแรงงานผลิต รวมทั้งค่าใช้จ่ายในการขายและบริหาร (Selling and Administrative Expenses) เช่น เงินเดือนพนักงาน ค่าเช่า ค่าโฆษณา ค่าเสื่อมราคา ตลอดจนค่าใช้จ่ายอื่น ๆ เช่น ดอกเบี้ยจ่าย หรือขาดทุนจากการขายสินทรัพย์
3. กำไรหรือขาดทุนสุทธิ (Net Income or Net Loss) เป็น ผลลัพธ์สุดท้ายที่ได้จากการนำรายได้ทั้งหมดมาหักลบด้วยค่าใช้จ่ายทั้งหมด จะได้ผลลัพธ์คือ กำไรสุทธิ (Net Income) หรือ ขาดทุนสุทธิ (Net Loss)
รูปแบบงบกำไรขาดทุน มี 2 รูปแบบ คือ
1. แบบขั้นเดียว (Single-Step Income Statement) คือ รวมรายได้ และรวมค่าใช้จ่าย ทุกประเภทไว้ด้วยกัน
2. แบบหลายขั้น (Multi-Step Income Statement) คือ แสดงรายละเอียดของรายได้และค่าใช้จ่ายแยกเป็นหมวดหมู่ย่อย ๆ และมีการคำนวณกำไรขั้นต้น กำไรจากการดำเนินงาน ก่อนที่จะไปถึงกำไรสุทธิ ซึ่งมีความซับซ้อนกว่า เพื่อให้ข้อมูลที่มีประโยชน์ต่อการวิเคราะห์มากขึ้น
1. แบบขั้นเดียว (Single-Step Income Statement) คือ รวมรายได้ และรวมค่าใช้จ่าย ทุกประเภทไว้ด้วยกัน
2. แบบหลายขั้น (Multi-Step Income Statement) คือ แสดงรายละเอียดของรายได้และค่าใช้จ่ายแยกเป็นหมวดหมู่ย่อย ๆ และมีการคำนวณกำไรขั้นต้น กำไรจากการดำเนินงาน ก่อนที่จะไปถึงกำไรสุทธิ ซึ่งมีความซับซ้อนกว่า เพื่อให้ข้อมูลที่มีประโยชน์ต่อการวิเคราะห์มากขึ้น
(ขอขอบคุณภาพตัวอย่างจาก https://tanateauditor.com/income-statement/)
